Άγχος και γάτα: Κατανοώντας τα σημάδια του άγχους στις γάτες

Ίσως να γελάτε , όταν η γάτα σας ξαφνιάζεται με κάτι και πετάγεται απότομα. Αλλά μια φοβισμένη, ανήσυχη γάτα δεν είναι αστείο. Το άγχος μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα που θέτει σε κίνδυνο την ευημερία της γάτας σας. Αν πιστεύετε ότι η γάτα σας αντιμετωπίζει άγχος, συνεχίστε να διαβάζετε για να καταλάβετε τι της συμβαίνει και πώς μπορείτε να τη βοηθήσετε.

Άγχος γάτας: εξήγηση

Οι γάτες βιώνουν άγχος όταν αισθάνονται απειλή, είτε πραγματική ή φανταστική, και αντιδρούν σε αυτή την κατάσταση με φόβο. Με άλλα λόγια, μια ανήσυχη γάτα μπορεί να φαίνεται αγχωμένη και φοβισμένη χωρίς προφανή αιτία. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος. Σημαίνει απλώς ότι μπορεί να χρειαστεί κάποιος χρόνος και έρευνα για να προσδιοριστεί η αιτία.

Πιθανές αιτίες άγχους είναι ο πόνος ή η ασθένεια, το ψυχολογικό στρες από τη διαβίωση σε ένα νοικοκυριό με πολλές γάτες, μια τραυματική εμπειρία, η έλλειψη κατάλληλης κοινωνικοποίησης, ένα ιστορικό κακοποίησης ή παραμέλησης ή η μείωση των αισθήσεων και η απώλεια μνήμης που σχετίζονται με τη γήρανση του εγκεφάλου. Ο πόνος στις αρθρώσεις στις ηλικιωμένες γάτες μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή εκδήλωσης αγχώδους συμπεριφοράς, όπως το να κρύβονται ή να μη χρησιμοποιούν την αμμοδόχο. Άλλες πιθανές αιτίες άγχους στις γάτες περιλαμβάνουν τυχόν αλλαγές στο περιβάλλον, όπως καινούργια έπιπλα ή η αναδιαμόρφωση του χώρου, ένα νέο κατοικίδιο ή μωρό στο σπίτι, ή ακόμα και η μετακόμιση σε νέο σπίτι.

Πώς μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε αν έχετε μια ανήσυχη γάτα;

Σημάδια άγχους στις γάτες

Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσετε αν η γάτα σας είναι ανήσυχη. Ακολουθούν τα πιο συνηθισμένα σημάδια και συμπτώματα του γενικού άγχους ή της ανησυχίας της γάτας:

• Απομόνωση και κρύψιμο
• Λιγότερο δραστήρια
• Απόπειρες διαφυγής
• Απώλεια της όρεξης ή υπερκατανάλωση τροφής
• Καταστροφική ή επιθετική συμπεριφορά
• Διάρροια
• Μαρκάρισμα με ούρα ή αποφυγή της αμμοδόχου
• Τριχόπτωση, πληγές και βλάβες που προκύπτουν από υπερβολικό καλλωπισμό

Άλλα σημάδια περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, υπερβολικά έντονο νιαούρισμα, λήθαργο και ανησυχία. Οι γάτες είναι γενικά μοναχικά πλάσματα και απολαμβάνουν ιδιαίτερα να περνούν το χρόνο τους μόνες τους. Ορισμένες γάτες, ωστόσο, είναι πολύ δεμένες με την οικογένειά τους και μπορεί να βιώσουν άγχος αποχωρισμού από τον ιδιοκτήτη τους. Εάν η γάτα σας είναι καλά όσο είστε κοντά της, αλλά αρχίζει να εκδηλώνει ανήσυχη συμπεριφορά όταν ετοιμάζεστε να αποχωρήσετε, όπως το να μαζέψετε τα κλειδιά σας ή να τραβήξετε τις κουρτίνες, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν εξειδικευμένο συμπεριφοριστή.

Βοηθώντας την αγχωμένη γάτα σας

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε για να βοηθήσετε την ανήσυχη γάτα σας είναι ότι δεν πρέπει ποτέ να την τιμωρείτε ή να την μαλώνετε για την αγχώδη συμπεριφορά της. Αυτό θα αυξήσει τους αρνητικούς συνειρμούς και το φόβο, ενώ τα πράγματα θα χειροτερέψουν αντί να βελτιωθούν. Θα βλάψει επίσης το δεσμό σας με τη γάτας σας. Ο στόχος θα πρέπει να είναι να τη βοηθήσετε να αισθάνεται ασφαλής και χαλαρή στο περιβάλλον της.

Αφού εντοπίσετε αγχώδεις συμπεριφορές στη γάτα σας, το πρώτο βήμα είναι να κλείσετε ένα ραντεβού με τον κτηνίατρό σας για διάγνωση ή αποκλεισμό τυχόν υποκείμενων προβλημάτων υγείας, όπως πόνος και δυσφορία, που μπορεί να της προκαλούν άγχος. Δεδομένου ότι οι γάτες έχουν την τάση να κρύβουν τον πόνο τους, έτσι είναι δύσκολο να εντοπιστεί μια τέτοια κατάσταση και ίσως χρειαστεί μια ενδελεχής εξέταση, καθώς και άλλες διαγνωστικές διαδικασίες, όπως εξετάσεις αίματος ή ακτινογραφίες. Αν αποδειχθεί ότι η γάτα σας υποφέρει από πόνο ή κάποιο ιατρικό πρόβλημα, η θεραπεία του προβλήματος ίσως είναι το μόνο που χρειάζεται για να υποχωρήσει το άγχος της, ώστε η γάτα σας να ξαναβρεί τον εαυτό της.

Από την άλλη πλευρά, αν ο κτηνίατρός σας αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός σωματικού προβλήματος ως αιτία, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το πρόβλημα είναι ψυχολογικό. Στην περίπτωση αυτή, ο κτηνίατρός σας θα είναι σε θέση να σας συμβουλεύσει σχετικά με την ενδεδειγμένη θεραπεία.

Ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας συστήσει έναν πιστοποιημένο συμπεριφοριστή για κατοικίδια, εάν η γάτα σας χρειάζεται φάρμακα κατά του άγχους ή έναν ειδικό ή εκπαιδευτή που μπορεί να βοηθήσει τόσο εσάς, όσο και τη γάτα σας με τη διαχείριση του περιβάλλοντος και την τροποποίηση της συμπεριφοράς. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς περιλαμβάνει τον εντοπισμό των παραγόντων πυροδότησης του άγχους στη ζωή της γάτας σας, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα, θετική συναισθηματική συσχέτιση μέσω της διαδικασίας αντικατάστασης μη υγιών συμπεριφορών με υγιείς και της αντιμετώπισης των παραγόντων που προκαλούν το άγχος. Η διαχείριση του περιβάλλοντος περιλαμβάνει την αλλαγή του για την αποφυγή ενός προβλήματος συμπεριφοράς, όπως η απομάκρυνση των παραγόντων που πυροδοτούν το άχος. Για παράδειγμα, αν η γάτα σας αγχώνεται με τις μετακινήσεις μέσα στο κλουβί μεταφοράς, μπορείτε να την ανταμείβετε με ένα αγαπημένο παιχνίδι ή μια λιχουδιά κάθε φορά που επιλέγει να μπει μέσα ή να βρίσκεται κοντά στο κλουβί. Με τον καιρό, θα συνδέσει το κλουβί με αυτές τις θετικές ανταμοιβές και δεν θα είναι πλέον ανήσυχη, όταν πρέπει να μπει μέσα. Ο γενικός στόχος αυτής της εκπαίδευσης και της προετοιμασίας είναι να μάθετε στη γάτα σας να αισθάνεται ασφαλής και να χαλαρώνει. Αυτού του είδους οι αλλαγές συμπεριφοράς πρέπει να γίνονται υπό την καθοδήγηση ειδικών. Αν γίνει με λάθος τρόπο, κινδυνεύετε να ενισχύσετε την ανησυχία ή το άγχος και μπορεί να επιδεινώσετε την κατάσταση.

Νοικοκυριά με πολλές γάτες: μια κοινή αιτία ανησυχίας και άγχους

Τα νοικοκυριά με πολλές γάτες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, διότι η συμβίωση με άλλες γάτες σε κοντινή απόσταση, ακόμη και στη γειτονιά, αποτελεί σημαντική αιτία άγχους και ασθενειών στις γάτες. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι γάτες είναι από τη φύση τους μοναχικά πλάσματα και γενικά βλέπουν τις άλλες γάτες ως απειλή για τους πολύτιμους πόρους τους. Το να έχετε μόνο μία γάτα είναι ίσως το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να προσπαθήσετε να αποφύγετε την ανησυχία και το άγχος εξαρχής. Εάν έχετε ένα νοικοκυριό με πολλές γάτες και μία ή περισσότερες από αυτές παρουσιάζουν σημάδια άγχους, δοκιμάστε τα ακόλουθα για να μειώσετε τις συγκρούσεις και την ένταση:

• Τοποθετήστε πολλαπλά μπολ τροφής και νερού σε ήσυχα, ξεχωριστά σημεία του σπιτιού. Ιδανικά, θα πρέπει να έχετε ένα επιπλέον μπολ νερού σε σχέση με τον αριθμό των γατών.
• Τοποθετήστε πολλαπλές αμμοδόχους - και πάλι, ιδανικά μία επιπλέον σε σχέση με τον αριθμό των γατών. Θα πρέπει να βρίσκονται μακριά από την τροφή και το νερό και σε απομονωμένα μέρη.
• Χρησιμοποιήστε ράφια και έπιπλα στρατηγικά τοποθετημένα σε διαδρόμους και περάσματα, ώστε οι γάτες να μπορούν να κινούνται ελεύθερα σε διαφορετικά επίπεδα, χωρίς εντάσεις.
• Φροντίστε να έχετε περισσότερες από μία γατόπορτες, αν σας είναι εύκολο, ώστε οι κυρίαρχες γάτες να μην εμποδίζουν την πρόσβαση των πιο ντροπαλών στους εξωτερικούς χώρους.
• Φροντίστε να υπάρχουν πολλές υπερυψωμένες κρυψώνες και κρεβάτια, ώστε όλες οι γάτες να μπορούν να απομακρύνονται η μία από την άλλη, όποτε χρειάζεται.
• Εξετάστε το ενδεχόμενο εύρεσης ενός νέου σπιτιού. Δυστυχώς, μερικές γάτες δεν καταφέρνουν να ζήσουν αρμονικά με άλλες γάτες. Για αυτές τις γάτες, ένα νέο σπίτι όπου μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς και χαλαρές μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή.
• Διατροφή. Υπάρχουν ορισμένες θεραπευτικές τροφές με φυσικά πρόσθετα που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του άγχους στις γάτες.
• Φροντίστε για ασφαλή πρόσβαση στην ύπαιθρο. Η διαβίωση σε εσωτερικούς χώρους αποτελεί μεγάλη αιτία άγχους για πολλές γάτες, ακόμη και αν ζουν μόνες τους. 

Τι συμβαίνει αν αφεθεί χωρίς θεραπεία

Το άγχος δεν βελτιώνεται από μόνο του και πιθανότατα θα επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου, με τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές να γίνονται πιο έντονες. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους ανθρώπους, το χρόνιο άγχος μπορεί να έχει αμέτρητες επιπτώσεις στη σωματική υγεία της γάτας σας. Αν αυτό συνεχιστεί, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό της σύστημα και να την καταστήσει πιο ευάλωτη σε ασθένειες, γεγονός που με τη σειρά του θα επιδεινώσει το άγχος, οδηγώντας σε επιπλέον προβλήματα συμπεριφοράς. Δεν είναι μόνο προς το συμφέρον της γάτας σας να αντιμετωπίσετε τέτοιες καταστάσεις το συντομότερο δυνατό, αλλά και προς το δικό σας, ώστε να μπορέσετε να διατηρήσετε την ηρεμία στο σπίτι σας.

Αν νομίζετε ότι η γάτα σας πάσχει από άγχος, μη φοβάστε. Με αγάπη, υπομονή και βοήθεια από εξειδικευμένους επαγγελματίες, μπορείτε να βοηθήσετε τη γάτα σας να ζήσει μια πιο υγιή και ευτυχισμένη ζωή.

Ελέγχθηκε από τους Δρ Hein Meyer, DVM, PhD, Dipl-ECVIM-CA και Δρ Aileen Pypers, BSc, BVSc, PGDip.