Η FLUTD και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος στις γάτες | Αιτίες και θεραπείες

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται αν οι γάτες, όπως και οι άνθρωποι, παθαίνουν λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και κυστίτιδα. Μπορούν να πράγματι πάθουν και τα δύο, ωστόσο οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι αρκετά σπάνιες στις γάτες. 

Η φλεγμονή και η μόλυνση είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η λοίμωξη προκαλείται από οργανισμούς, όπως είναι τα βακτήρια και οι ιοί, οι οποίοι εισέρχονται σε ένα ή περισσότερα μέρη του σώματος. Η παρουσία αυτών των οργανισμών διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού με στόχο την καταπολέμησή τους. Η φλεγμονή είναι η αντίδραση του οργανισμού σε τραυματισμούς και λοιμώξεις. Η φλεγμονή στον ιστό εκδηλώνεται συνήθως με ερυθρότητα και πρήξιμο, καθώς και μια αίσθηση θερμότητας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το σώμα στέλνει αίμα στην περιοχή με στόχο να μεταφερθούν εκεί το συντομότερο δυνατό τα λευκά αιμοσφαίρια, τα αιμοπετάλια και οι παράγοντες πήξης του αίματος. Η λοίμωξη προκαλεί σίγουρα φλεγμονή, ωστόσο η φλεγμονή μπορεί να οφείλεται απλώς σε τραύμα, όπως αμυχές στο γόνατο, χωρίς λοίμωξη.

Η κυστίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή της ουροδόχου κύστης, είναι πράγματι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο. Οι λοιμώξεις και άλλες πιο κοινές αιτίες κυστίτιδας συγκαταλέγονται σε μια ομάδα που ονομάζεται Νόσος Κατώτερου Ουροποιητικού των αιλουροειδών, ή FLUTD (Feline Lower Urinary Tract Disease).

Προκειμένου να κατανοήσουμε την FLUTD, έχει σημασία να καταλάβουμε πώς εξελίχθηκαν οι γάτες και να εξετάσουμε τη φυσική τους συμπεριφορά όταν είναι ελεύθερες. Οι γάτες κατάγονται από αιλουροειδή που ζούσαν στην έρημο. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα τους έχει εξελιχθεί, ώστε να κάνει αποτελεσματική εξοικονόμηση νερού, ενώ τα ούρα τους είναι εκ φύσεως πολύ συμπυκνωμένα. Οι γάτες είναι επίσης, από τη φύση τους, μοναχικά ζώα, που προστατεύουν την συνήθως αρκετά μεγάλη σε έκταση επικράτειά τους από άλλες γάτες, προκειμένου να προφυλάξουν τους πολύτιμους πόρους που τους προσφέρει, δηλαδή την τροφή και το νερό. Μερικές φορές είναι δύσκολο για κοινωνικά πλάσματα, όπως οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι ορισμένα ζώα προτιμούν να ζουν μόνα τους. Οι γάτες τείνουν να βλέπουν τις άλλες γάτες ως απειλή και όχι ως ευπρόσδεκτους επισκέπτες στην περιοχή τους!

Τι προκαλεί κυστίτιδα στις γάτες;

Η ιδιοπαθής κυστίτιδα της γάτας (FIC) είναι η πιο κοινή αιτία της Νόσου Κατώτερου Ουροποιητικού στις γάτες. Η λέξη "ιδιοπαθής" σημαίνει κάτι που εμφανίζεται χωρίς προφανή αιτία. Ωστόσο, η ιδιοπαθής κυστίτιδα των αιλουροειδών ονομάζεται πλέον πολύ πιο συχνά ψυχοσωματική κυστίτιδα, καθώς γνωρίζουμε ότι σχεδόν πάντα προκαλείται από το άγχος.

Αλλά πώς μπορεί η γάτα μου να είναι αγχωμένη, όταν κοιμάται όλη μέρα; Λοιπόν, οι γάτες είναι πολύ διακριτικές στην επικοινωνία και είναι πολύ καλές στο να κρύβουν το άγχος και τυχόν εντάσεις. Μάλιστα, ορισμένες γάτες συνηθίζουν να "προσποιούνται ότι κοιμούνται" για να αποφύγουν αγχωτικές καταστάσεις, όπως η αντιπαράθεση με άλλη γάτα εντός του σπιτιού, η οποία ενδεχομένως να τις παρενοχλεί.

Οι κύριες αιτίες ή οι παράγοντες που προκαλούν την ψυχοσωματική κυστίτιδα είναι:

• Σπίτια με πολλές γάτες. Αν οι γάτες σας δεν καλλωπίζουν η μία την άλλη και δεν κοιμούνται μαζί, πιθανότατα να μην είναι πολύ καλές φίλες. Οι γάτες δεν είναι από τη φύση τους κοινωνικά πλάσματα, οπότε η συμβίωση με μια άλλη γάτα μπορεί να αποτελέσει τεράστια πηγή άγχους.

• Γάτες της γειτονιάς. Ακόμα και αν η γάτα σας είναι μόνη, ίσως να ζείτε σε ένα μέρος με μεγάλο αριθμό γατών. Οι συγκρούσεις εντός του κήπου ή η εισβολή άλλων γατών μέσα από την γατόπορτα ή τις ορθάνοιχτες πόρτες το καλοκαίρι μπορεί να είναι πολύ αγχωτικές.

• ΕΟικόσιτες γάτες. Η παραμονή αποκλειστικά σε εσωτερικούς χώρους μπορεί να αποτελέσει σημαντική αιτία άγχους για τη γάτα. Στις γάτες αρέσει να έχουν μεγάλη περιοχή όπου να κινούνται, καθώς κκαι ελευθερία εξερεύνησης. 

• Επισκέπτες. Οι ευαίσθητες γάτες μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητες στους επισκέπτες, ιδίως στα παιδιά που μπορεί να κάνουν θόρυβο ή να προσπαθούν να τις πάρουν στα χέρια τους και να τις αγκαλιάσουν.

• Διακοπές. Το άγχος μπορεί να προκληθεί από την παραμονή σε ξενοδοχείο ζώων ή ακόμη και από την απουσία των ιδιοκτητών όταν φεύγουν διακοπές.

   

• Αλλαγές εντός σπιτιού. Μία ενδεχόμενη μετακόμιση ή η πραγματοποίηση εργασιών στο υπάρχον σπίτι σας μπορεί να αποτελέσει εύκολη αφορμή για ορισμένες γάτες που απολαμβάνουν την οικειότητα και τη ρουτίνα.

• Ένα νέο μωρό. Τα άγνωστα αντικείμενα, οι μυρωδιές και οι ήχοι που συνοδεύουν ένα νέο μωρό αποτελούν επίσης παράγοντες πυροδότησης άγχους στα ευαίσθητα ζώα όπως οι γάτες.

Γιατί το άγχος προκαλεί κυστίτιδα;

Το στρες προκαλεί την απελευθέρωση ορισμένων στεροειδών, τα οποία βραχυπρόθεσμα μπορεί να είναι ευεργετικά, ωστόσο όταν πρόκειται για χρόνια έκκριση, τότε καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και επηρεάζουν αρνητικά μια σειρά από σωματικές λειτουργίες. Οι γάτες με άγχος μπορεί να εμφανίζουν και άλλα συμπτώματα, όπως περιστασιακές γαστρεντερικές διαταραχές (π.χ. εμετός και διάρροια). Μπορεί επίσης να εκδηλώσουν τριχόπτωση λόγω υπερβολικού καλλωπισμού. Ο υπερβολικός καλλωπισμός μπορεί να είναι μια συμπεριφορά μετατόπισης σε μια προσπάθεια να μειώσει το άγχος, αλλά μπορεί επίσης να είναι σημάδι πόνου στην κοιλιά, είτε από κυστίτιδα στην ουροδόχο κύστη είτε από πόνο στο έντερο. Πολλές αγχωμένες γάτες παρουσιάζουν υμνά σημεία στην περιοχή της κοιλιάς τους και ανάμεσα στα πίσω πόδια.

Το άγχος προκαλεί αδυναμία και βλάβη στο προστατευτικό στρώμα της ουροδόχου κύστης, με αποτέλεσμα τα ούρα να έρχονται σε επαφή με τους ευαίσθητους ιστούς του τοιχώματος αυτής. Όπως είπαμε, οι γάτες τείνουν να έχουν πολύ συμπυκνωμένα ούρα που είναι ιδιαίτερα ερεθιστικά για την ουροδόχο κύστη, οπότε αυτό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή. Τα φλεγμονώδη κύτταρα στην ουροδόχο κύστη σχηματίζουν λάσπη ή φραγμούς που εμποδίζουν την εκροή των ούρων. Πρόκειται για επείγον ιατρικό περιστατικό, διότι οι γάτες μπορεί να πάθουν νεφρική ανεπάρκεια ή να υποστούν ρήξη της ουροδόχου κύστης, εάν προκληθεί απόφραξη. Και τα δύο αυτά συμβάντα μπορεί πολύ γρήγορα να αποβούν μοιραία. Αυτό συμβαίνει πολύ συχνότερα στις αρσενικές γάτες λόγω της πολύ στενής ουρήθρας τους.

Το άγχος αλλάζει επίσης το pH των ούρων και. Καθώς αυξάνεται, ορισμένες γάτες εμφανίζουν κρυστάλλους στρουβίτη στην ουροδόχο κύστη τους, οι οποίοι μπορούν να συσσωρευτούν και να δημιουργήσουν πέτρες στην ουροδόχο κύστη - άλλος ένας κίνδυνος απόφραξης με άλλα λόγια. Η μεγάλη συγκέντρωση των ούρων τους επιδεινώνει αυτή τη συσσωμάτωση, καθώς τα ανόργανα στοιχεία που σχηματίζουν τους κρυστάλλους βρίσκονται σε στενή επαφή.

Άλλες αιτίες της Νόσου Κατώτερου Ουροποιητικού (FLUTD)

Αν και η ψυχοσωματική κυστίτιδα είναι η κύρια αιτία της FLUTD στις γάτες, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορεί να την προκαλέσουν. Μερικά από αυτά είναι:

• Πέτρες στα νεφρά, καθώς και κρύσταλλοι και πέτρες στα ούρα. Κρύσταλλοι οξαλικού ασβεστίου, για παράδειγμα, μπορεί να σχηματιστούν εάν η γάτα σας εμφανίζει υψηλές συγκεντρώσεις ασβεστίου στο αίμα ή νεφροπάθεια. Τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να είναι αποτέλεσμα ηπατικής νόσου, ενώ μπορεί επίσης να οδηγήσουν στη δημιουργία λίθων στην ουροδόχο κύστη.
• Ο καρκίνος στο ουροποιητικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα κυστίτιδας.
• Η Λοίμωξη του Ουροποιητικού Συστήματος (UTI). Όπως είπαμε στην αρχή, οι ουρολοιμώξεις στις γάτες είναι αρκετά σπάνιες. Τα υπερσυμπυκνωμένα ούρα τους καθιστούν πρακτικά αδύνατη την ανάπτυξη βακτηρίων. Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και συμβαίνει πιο συχνά στις ηλικιωμένες γάτες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ούρα τους τείνουν να γίνονται πιο αραιά, καθώς μειώνεται η νεφρική τους λειτουργία, με αποτέλεσμα να μπορούν να αναπτυχθούν βακτήρια.

Σημεία και συμπτώματα της Νόσου Κατώτερου Ουροποιητικού (FLUTD)

Θα πρέπει να αναζητήσετε κτηνιατρική φροντίδα εάν παρατηρήσετε κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Αίμα στα ούρα ή ροζ απόχρωση στα ούρα.

• Σφίξιμο κατά την ούρηση, αλλά χωρίς φυσιολογική ροή ούρων. Εάν η γάτα σας δεν αποβάλλει ούρα, πρόκειται για επείγον ιατρικό περιστατικό.

• Νιαούρισμα/γρύλισμα κατά την ούρηση, το οποίο μπορεί να είναι σημάδι σοβαρής δυσφορίας.

• Απώλεια των καλών συνηθειών ή ανεπιθύμητη ούρηση στο σπίτι.

• Αυξημένη συχνότητα ούρησης.

• Στερεές αποθέσεις στην περιοχή γύρω από τα οπίσθια.

• Υπερβολικός καλλωπισμός στην περιοχή της κοιλιάς.

Θεραπεία της Νόσου Κατώτερου Ουροποιητικού (FLUTD)

Προφανώς, ως ένα βαθμό αυτό θα εξαρτηθεί από την ακριβή αιτία. Ο κτηνίατρός σας θα πάρει δείγμα ούρων και θα κάνει εξετάσεις αίματος, ενώ ίσως πραγματοποιήσει ακτινογραφία ή υπερηχογράφημα της ουροδόχου κύστης. Εάν πρόκειται για ουρολοίμωξη, θα γράψει αντιβιοτικά. Η θεραπεία και η πρόληψη της υποτροπής περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Αύξηση της πρόσληψης νερού. Αυτό είναι απολύτως απαραίτητο σε όλες τις γάτες με προβλήματα στην ουροδόχο κύστη. Η αραίωση των ούρων κάνει τα ούρα λιγότερο ερεθιστικά για την ουροδόχο κύστη και μειώνει τις πιθανότητες σχηματισμού κρυστάλλων. Αν η γάτα σας δεν πίνει πολύ, μπορεί να βοηθήσει η χορήγηση υγρής τροφής με προσθήκη νερού ή μουλιασμένων κροκετών. Τα σιντριβάνια νερού και οι πολλαπλοί σταθμοί διανομής νερού επίσης βοηθούν.
2. Διατροφή. Ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας συστήσει θεραπευτική δίαιτα. Αυτή συμβάλλει στη διάλυση των λίθων και των κρυστάλλων, ανάλογα με τον τύπο, ενώ η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και ανόργανα άλατα μεταβάλλεται, ώστε να μειώνονται τα δομικά στοιχεία των κρυστάλλων. Διαθέτει επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε Ωμέγα έλαια από ψάρια για τη μείωση της φλεγμονής και αντιοξειδωτικά για την επιβράδυνση της κυτταρικής βλάβης.
3. Απώλεια βάρους και άσκηση. Οι παχύσαρκες γάτες είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε FLUTD, οπότε ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια συνδυασμένη δίαιτα για την αντιμετώπιση του βάρους της και της FLUTD. Η καθιστική ζωή μπορεί να συμβάλλει σε προβλήματα βάρους και επιτρέπει στα ούρα να παραμένουν στην ουροδόχο κύστη για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η ενθάρρυνση για άσκηση και παιχνίδι μπορεί πραγματικά να βοηθήσει.
4. Χειρουργική επέμβαση. Ο κτηνίατρός σας μπορεί να χρειαστεί να υποβάλει τη γάτα σας σε αναισθησία προκειμένου να αποσυμφορήσει χειρουργικά το ουροποιητικό της σύστημα ή να αφαιρέσει τους λίθους οξαλικού ασβεστίου. Αυτό συνήθως ακολουθείται από τη χορήγηση ειδικής τροφής για την πρόληψη της επανεμφάνισης.
5. Επανάληψη της δειγματοληψίας ούρων. Ο κτηνίατρός σας θα πρέπει να παρακολουθεί τη γάτα σας για να βεβαιωθεί ότι η κυστίτιδα έχει υποχωρήσει και ότι τυχόν πέτρες έχουν πλέον διαλυθεί. Αυτό συνεπάγεται τη λήψη δειγμάτων ούρων κατ' επανάληψη και, ενδεχομένως, την πραγματοποίηση ακτινογραφιών.
6. Αντιμετώπιση του άγχους εντός του περιβάλλοντος. Η πολυτροπική τροποποίηση του περιβάλλοντος (MMEM) είναι η φανταχτερή διατύπωση για αυτή τη μέθοδο, η οποία σημαίνει πολύ απλά μείωση του άγχους στο σπίτι. Μπορείτε να το πετύχετε αυτό με τους εξής τρόπους:

   • Δώστε στη γάτα σας πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους, αν είναι δυνατόν.

   • Τοποθετήστε πολλαπλά μπολ τροφής και νερού σε ήσυχα, ξεχωριστά σημεία του σπιτιού, ώστε να μην προκαλούνται ποτέ συγκρούσεις. Φροντίστε ο αριθμός των μπολ να υπερβαίνει τον αριθμό των γατών στο σπίτι.

   • Τοποθέτηση πολλαπλών αμμοδόχων σε άλλες ήσυχες τοποθεσίες. Φροντίστε και εδώ ο αριθμός τους να υπερβαίνει τον αριθμό των γατών στο σπίτι. Τοποθετήστε αμμοδόχους ακόμη και αν το σπίτι σας διαθέτει γατόπορτα.

   • Τοποθετήστε έπιπλα και ράφια σε διαδρόμους, όπου οι γάτες σας ενδέχεται να χρειαστεί να προσπεράσουν η μία την άλλη. Αυτό τους επιτρέπει να κινούνται ελεύθερα σε διαφορετικά επίπεδα, χωρίς εντάσεις.

   • Χρησιμοποιήστε πρόσθετα φερομόνης, ώστε οι γάτες σας να αισθάνονται πιο χαλαρές.

Η FLUTD είναι μια πολύπλοκη πάθηση, αλλά με γρήγορη παρέμβαση και την κατάλληλη ομαδική εργασία, η γάτα σας θα δείξει εξαιρετική ανταπόκριση, ελπίζοντας να μην ξαναζήσει ποτέ μια τέτοια εμπειρία. Όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα, η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία. Σκεφτείτε καλά αν θέλετε να αποκτήσετε πολλές γάτες και αν το κάνετε, μιλήστε με τον κτηνίατρό σας ή ακολουθήστε τις παραπάνω συμβουλές, ώστε το σπίτι σας να είναι εξαρχής όσο το δυνατόν πιο αρμονικό και απαλλαγμένο από άγχος. Η αποφυγή του άγχους για τη γάτα σας απαλλάσσει και εσάς από το δικό σας!

Ελέγχθηκε από τους Δρ Hein Meyer, DVM, PhD, Dipl-ECVIM-CA και Δρ Emma Milne BVSc FRCVS