Η άνοια στους σκύλους: Σημεία, συμπτώματα και διαχείριση της γνωστικής δυσλειτουργίας

Καθώς ο σκύλος σας γερνάει, θα περιμένετε πιθανώς να έχει μειωμένη ενέργεια και ικανότητα να τρέχει και να πηδάει. Ωστόσο, πολλοί κηδεμόνες εκπλήσσονται, όταν ανακαλύπτουν ότι ο σκύλος τους μπορεί να βιώσει και προβλήματα ψυχικής υγείας που εμφανίζονται συνήθως σε προχωρημένη ηλικία. Η άνοια των σκύλων, επίσης γνωστή και ως σύνδρομο γνωστικής δυσλειτουργίας (CDS), είναι ένα όλο και πιο διαδεδομένο πρόβλημα, καθώς η πρόοδος στην φροντίδα υγείας των κατοικίδιων ζώων έχει οδηγήσει στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής τους.

Ο ηλικιωμένος εγκέφαλος του σκύλου

Η άνοια των σκύλων ή CDS, μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες αλλαγές στον εγκέφαλο με αυτές που παρατηρούνται σε περιπτώσεις ανθρώπινης άνοιας. Η άνοια στον άνθρωπο είναι ένας γενικός όρος για όλες τις γνωστικές αναπηρίες, με πιο γνωστή τη νόσο Αλτσχάιμερ. Παρόλο που η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια ευρέως αναγνωρισμένη μορφή άνοιας στον άνθρωπο, η CDS μπορεί συχνά να αγνοηθεί κατά τη διάρκεια της κτηνιατρικής εξέτασης ηλικιωμένων σκύλων. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι αποδίδουν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του σκύλου τους στη φυσιολογική διαδικασία γήρανσης και παραλείπουν να αναφέρουν στον κτηνίατρό τους τα νέα προβλήματα που αναπτύσσονται. Οι αλλαγές που σχετίζονται με την άνοια των σκύλων μπορεί να είναι ανεπαίσθητες και οι σταδιακές μεταβολές στη συμπεριφορά ενός σκύλου μπορεί να είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές ακόμη και από τον πιο προσεκτικό φροντιστή.

Η εξοικείωση με τα σημάδια της άνοιας του σκύλου θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τυχόν προβλήματα στα αρχικά στάδια, ώστε να συζητήσετε με τον κτηνίατρό σας και να λάβετε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για τη φροντίδα του σκύλου σας. Είναι σημαντικό για τους κηδεμόνες κατοικίδιων ζώων να εξοικειωθούν με τα διάφορα σημάδια γήρανσης.

Σημάδια άνοιας στους σκύλους

Καθώς ένας σκύλος γερνάει, είναι σημαντικό να σημειώσετε τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του. Ο σκύλος σας μπορεί φυσικά να ωριμάζει συναισθηματικά με την ηλικία και η αντίδρασή του σε ορισμένα ερεθίσματα ή οι προσωπικές του προτιμήσεις μπορεί να αλλάξουν, αλλά ορισμένες αλλαγές στη συμπεριφορά μπορεί να συνδέονται με την άνοια. Για να θυμάστε τα σημάδια του συνδρόμου γνωστικής δυσλειτουργίας, συγκρατήστε τα τέσσερα Α:

Αποπροσανατολισμός

• Περπάτημα πέρα δώθε και αδυναμία χαλάρωσης.
• Περιπλανιέται άσκοπα.
• Κολλάει στη λάθος πλευρά της πόρτας ή πίσω από έπιπλα.
• Φαίνεται να χάνεται στην αυλή ή ξεχνάει το σκοπό της εξόδου του.
• Ζητάει να βγει έξω, αλλά στη συνέχεια κοιτάζει την πόρτα σαν να μη ξέρει γιατί είναι ανοιχτή.
• Αδυνατεί να αναγνωρίσει οικείους ανθρώπους ή σκύλους.
• Μειωμένη ανταπόκριση σε ονόματα ή προφορικές εντολές (αυτό συχνά συγχέεται με την κώφωση).

Αλληλεπίδραση με τα μέλη της οικογένειας:

• Επιδιώκει λιγότερη προσοχή (χάδια, τρίψιμο της κοιλίτσας, παιχνίδι).
• Δείχνει λιγότερο ενθουσιασμό για το καλωσόρισμα των ανθρώπων.
• Δεν χαιρετά πλέον την οικογένεια, όταν μπαίνει στο σπίτι.

Αλλαγές που επηρεάζουν τον ύπνο και τη δραστηριότητα:

• Κοιμάται περισσότερες ώρες την ημέρα, ιδίως κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Κοιμάται λιγότερο κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Μειωμένη καθημερινή δραστηριότητα.
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για το περιβάλλον του.
• Είναι ανήσυχος, περιφέρεται πέρα δώθε ή εμφανίζει το σύνδρομο του ηλιοβασιλέματος.
• Φωνητικός θόρυβος τη νύχτα (γάβγισμα ή αλύχτημα).

Αλλαγές στη συμπεριφορά:

• Ουρεί ή αφοδεύει σε εσωτερικούς χώρους.
• Ουρεί ή αφοδεύει σε εσωτερικό χώρο αμέσως μετά την έξοδό του.
• Αδυνατεί να δείξει ότι χρειάζεται να βγει έξω για να κάνει την ανάγκη του.
• Ακράτεια μπροστά στα μάτια των κηδεμόνων τους.

Άλλες επισημάνσεις

Τα σημάδια ΑΑΥΚ δεν υποδηλώνουν απαραίτητα άνοια. Υπάρχουν διάφορες ιατρικές παθήσεις που εμφανίζονται σε ηλικιωμένους σκύλους, οι οποίες μπορούν να εκδηλωθούν με παρόμοιο τρόπο. Οι ηλικιωμένοι σκύλοι έχουν συχνά μειωμένη όραση και ακοή, για παράδειγμα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση και μειωμένη αλληλεπίδραση με την οικογένεια. Οι όγκοι του εγκεφάλου μιμούνται συχνά την άνοια στους σκύλους. Τα προβλήματα των ηλικιωμένων σκύλων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το σύνδρομο Cushing, η νεφρική νόσος και η ακράτεια, μπορούν να οδηγήσουν σε ούρηση εντός σπιτιού. Οι ηλικιωμένοι σκύλοι εμφανίζουν συχνά οστεοαρθρίτιδα, η οποία μειώνει την προθυμία τους να παίξουν και μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα στο σπίτι. Η ενδελεχής εξέταση, η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, η ανάλυση ούρων, οι εξετάσεις αίματος και ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό θα βοηθήσουν τον κτηνίατρό σας να αποκλείσει προβλήματα υγείας που παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα με την άνοια.

Ανεξάρτητα από τις όποιες αλλαγές έχουν οι ικανότητες του σκύλου σας, το δέσιμο μαζί του δεν πρέπει να να επηρεάστει. Το να γνωρίζεται ποιά προβλήματα σχετίζονται με το γήρας θα σας επιτρέψει να προβείτε στις απαραίτητες προσαρμογές, ώστε ο σκύλος σας να συμμετέχει σε δραστηριότητες και να νιώθει ότι τον αγαπάτε. Εάν ο κτηνίατρός σας έχει αποκλείσει άλλα προβλήματα και έχει διαπιστώσει ότι οι αλλαγές στη συμπεριφορά του συνάδουν με το σύνδρομο γνωστικής δυσλειτουργίας, υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να κάνετε τη ζωή του σκύλου σας (και τη δική σας) ευκολότερη.

Σύνδρομο του ηλιοβασιλέματος και ασφάλεια

Οι σκύλοι και οι άνθρωποι με άνοια συχνά υποφέρουν από διαταραχές στον κύκλο ύπνου-αφύπνισης, συχνά κοιμούνται περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας και παραμένουν ξύπνιοι, αποπροσανατολισμένοι και ταραγμένοι κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το σύνδρομο του ηλιοβασιλέματος χαρακτηρίζεται από τις συμπεριφορές που εκδηλώνονται αργά το απόγευμα, με αποτέλεσμα να γαβγίζει δίχως λόγο, να πηγαίνει πέρα δώθε, να περιφέρεται άσκοπα ή να εμφανίζει οποιαδήποτε άλλη συμπτωματική συμπεριφορά κατά το τέλος της ημέρας. Οι άνθρωποι με νοητική υστέρηση εμφανίζουν διαταραχή της αντίληψης του χώρου, ενώ ένας σκύλος με άνοια μπορεί να δραπετεύσει από τον κήπο ή να το σκάσει αν υπάρχει ανοιχτή πόρτα. Αυτές οι συνθήκες εξηγούν γιατί οι άνθρωποι και τα κατοικίδια με άνοια δεν πρέπει να μένουν χωρίς επίβλεψη, ιδίως σε άγνωστα μέρη. Οι φροντιστές σκύλων πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετες προφυλάξεις για να διασφαλίσουν ότι το κατοικίδιο τους φέρει πάντα την απαραίτητη ετικέτα αναγνώρισης και δεν μπορεί να δραπετεύσει από το σπίτι.

Αντιμετώπιση των προβλημάτων ακράτειας

Η απώλεια των καλών συνηθειών στο σπίτι μπορεί να είναι αγχωτική τόσο για τον σκύλο, όσο και για τους ανθρώπους του νοικοκυριού. Μπορείτε να μετακινήσετε τα παιχνίδια και το κρεβάτι του και να τοποθετήσετε πόρτες ασφαλείας για να τον περιορίσετε σε περιοχές του σπιτιού χωρίς μοκέτα, καθώς καθαρίζονται ευκολότερα, και να αφήνετε στο πάτωμα χαρτί ή πάνες για να μαζεύουν τα ούρα. Οι πάνες και οι ζώνες για την κοιλιά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στον περιορισμό των ατυχημάτων, εφόσον ο σκύλος αισθάνεται άνετα να τις φοράει και έχετε χρόνο να τις αλλάζετε συχνά.

Το να βγάζετε το σκύλο πιο συχνά έξω θα βοηθήσει επίσης στην ελαχιστοποίηση των ατυχημάτων. Ό,τι κι αν κάνετε, προσπαθήστε να μην τον μαλώνετε για την αναστάτωση που προκαλεί. Η διαδικασία της γήρανσης μπορεί να είναι τόσο συγκεχυμένη και τρομακτική για το σκύλο σας, όσο και για εσάς. Απαιτείται δημιουργικότητα, ομαδική εργασία και ευελιξία στο πρόγραμμα. Ωστόσο, η οικογένειά σας μπορεί να αντιμετωπίσει από κοινού την πρόκληση ενός ηλικιωμένου σκύλου που δεν μπορεί πλέον να διατηρήσει τις καλές συνήθεις που είχε κάποτε μάθει.

Θεραπεία της άνοιας

Πέρα από τα ατυχήματα, η διακοπή του ύπνου είναι μια άλλη δυσάρεστη και δύσκολη κατάσταση που μπορείτε να αντιμετωπίσετε με ένα σκύλο που πάσχει από άνοια. Οι σκύλοι όχι μόνο περιφέρονται πέρα δώθε κατά τη διάρκεια της νύχτας, αλλά συχνά ουρλιάζουν ή γαβγίζουν από σύγχυση. Ζητήστε από τον κτηνίατρό σας να σας ενημερώσει για τα φάρμακα και τις στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν το σκύλο σας να αισθάνεται λιγότερο ανήσυχος και να κοιμάται καλύτερα.

Στα άλλα στρατηγικά μέτρα για τη διαχείριση του συνδρόμου γνωστικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνονται ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος και η διατροφική υποστήριξη. Ενθαρρύνετε το σκύλο σας να παίζει διαδραστικά παιχνίδια, όπως διαδραστικά παιχνίδια παζλ ή μπάλες διανομής τροφής. Η άσκηση συμβάλλει στην αποφυγή του ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας και παρέχει επίσης πνευματική διέγερση. Τα ισορροπημένα γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από τις βλαβερές συνέπειες της γήρανσης. Ζητήστε από τον κτηνίατρό σας να σας ενημερώσει σχετικά με τις θεραπευτικές τροφές για σκύλους που συμβάλλουν στην υποστήριξη της γνωστικής τους λειτουργίας.

Μαζί με τη κλινική τροφή για σκύλους, ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας συστήσει ένα από τα πολλά φάρμακα που συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων της άνοιας του σκύλου. Μπορείτε να συζητήσετε τη χρήση και τις πιθανές παρενέργειες αυτών των φαρμάκων για να δείτε αν είναι κατάλληλα για το σκύλο σας.

Το Σύνδρομο γνωστικής διαταραχής είναι μια σύνθετη ασθένεια χωρίς απλή λύση. Αλλά με υπομονή, συμπόνια και φροντίδα, μπορείτε να μάθετε πώς να ξεπερνάτε τα εμπόδια που δημιουργεί η άνοια των σκύλων και να παρέχετε στον αγαπημένο σας σύντροφο μια καλή ποιότητα ζωής καθ' όλη τη διάρκεια της τρίτης ηλικίας του.

Ελέγχθηκε από τους Δρ Hein Meyer, DVM, PhD, Dipl-ECVIM-CA και Δρ Emma Milne BVSc FRCVS.