Παγκρεατίτιδα στις γάτες: Συμπτώματα, αιτίες και θεραπεία

Η παγκρεατίτιδα στις γάτες είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση του παγκρέατος. Όμως, τι ακριβώς κάνει το πάγκρεας; Τι προκαλεί φλεγμονή; Παρόλο που η πάθηση είναι σχετικά σπάνια, το να μάθετε να εντοπίζετε τα σημάδια της παγκρεατίτιδας μπορεί να είναι σημαντικό για την υγεία της γάτας σας.

Εντοπισμός των ενδείξεων της παγκρεατίτιδας στις γάτες

Το πάγκρεας είναι ένα μικρό όργανο που βρίσκεται ανάμεσα στο στομάχι και τα έντερα της γάτας σας. Το όργανο αυτό έχει δύο λειτουργίες: παράγει ορμόνες που ονομάζονται ινσουλίνη και γλυκαγόνη, τα οποία ρυθμίζουν το σάκχαρο στο αίμα, ενώ παράγει πεπτικά ένζυμα που βοηθούν στη διάσπαση του λίπους, των πρωτεϊνών και των υδατανθράκων στο λεπτό έντερο.

Υπάρχουν, σε γενικές γραμμές, τέσσερα βασικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στο πάγκρεας:

• Παγκρεατίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή του παγκρέατος, όπου τα κατεστραμμένα κύτταρα προκαλούν τη διαρροή των ενζύμων. Αυτά τα ένζυμα μπορεί να είναι καταστροφικά για το πάγκρεας και τους περιβάλλοντες ιστούς, προκαλώντας πόνο και οδηγώντας ενδεχομένως σε εκτεταμένη βλάβη των ιστών. Στη συνέχεια αυτού του άρθρου, θα μιλήσουμε κυρίως για την παγκρεατίτιδα.

• Σακχαρώδης διαβήτης. Πρόκειται για μια ασθένεια που επηρεάζει τα ενδοκρινικά κύτταρα του παγκρέατος. Υπάρχουν δύο τύποι διαβήτη: ένας όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού σκοτώνει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη (πολύ πιο συχνός σε σκύλους και ανθρώπους από ό,τι στις γάτες) και ένας που σχετίζεται με την παχυσαρκία και την αντίσταση στην ινσουλίνη, καθώς και με τη μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης. Η τελευταία περίπτωση είναι ενίοτε αναστρέψιμη.

• Εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια (ΕΠΑ). Συμβαίνει όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετά από τα ένζυμα που απαιτούνται για τη διάσπαση των θρεπτικών συστατικών στο λεπτό έντερο, ιδίως των λιπών. Τα ζώα με ΕΠΑ τείνουν να είναι πολύ πεινασμένα, αλλά δυσκολεύονται να διατηρήσουν το βάρος τους. Η ΕΠΑ είναι πολύ σπάνια στις γάτες.

• Καρκίνος. Όπως συμβαίνει με κάθε όργανο του σώματος, έτσι και στο πάγκρεας μπορεί να εμφανιστεί καρκίνος.

Το ευρύ φάσμα λειτουργιών που επιτελεί το πάγκρεας σημαίνει ότι οι ενδείξεις ενός παγκρεατικού προβλήματος συχνά μιμούνται άλλες ιατρικές καταστάσεις. Ακολουθούν ορισμένα από αυτά τις ενδείξεις:

• Λήθαργος

• Αφυδάτωση

• Αυξημένη δίψα και ούρηση (που εύκολα συγχέονται με σημάδια διαβήτη).

• Ανορεξία ή άρνηση σίτισης.

• Απώλεια βάρους.

Ο εμετός και ο κοιλιακός πόνος μπορεί επίσης να είναι σημάδια της πάθησης, αλλά αυτά είναι πιο συνηθισμένα σε ανθρώπους και σκύλους με παγκρεατίτιδα απ' ό,τι στις γάτες. Οι γάτες που σταματούν να τρώνε λόγω παγκρεατίτιδας (ή οποιασδήποτε άλλης αιτίας απώλειας της όρεξης) διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν λιπώδη νόσο του ήπατος (ηπατική λιπίδωση). Αυτές οι γάτες μπορούν επίσης να παρουσιάσουν σημάδια ίκτερου, όπως κίτρινα ούλα και μάτια, σύμφωνα με το δίκτυο Pet Health Network. Ακόμη και ασαφή συμπτώματα όπως ο λήθαργος και η μειωμένη όρεξη θα πρέπει να αποτελούν λόγους για να επισκεφθείτε τον κτηνίατρο. Η ηπατική λιπίδωση είναι μια σοβαρή κατάσταση και μπορεί να αποβεί γρήγορα θανατηφόρα, γι' αυτό κάθε φορά που η γάτα σας σταματά να τρώει, θα πρέπει να λαμβάνει άμεση κτηνιατρική φροντίδα, ενώ μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Όσο νωρίτερα εντοπιστούν τα σημάδια και ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο καλύτερη μπορεί να είναι η πρόγνωση της γάτας σας.

Τι προκαλεί την παγκρεατίτιδα των αιλουροειδών;

Η ακριβής αιτία των περισσότερων περιπτώσεων παγκρεατίτιδας στις γάτες είναι άγνωστη. Ωστόσο, η κατάσταση έχει συσχετιστεί με γάτες που έχουν καταπιεί δηλητήρια, έχουν προσβληθεί από παρασιτικές λοιμώξεις ή έχουν βιώσει τραυματική εμπειρία, όπως ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα.

Στη γάτα, το πάγκρεας, το συκώτι και τα έντερα έχουν μια ελαφρώς διαφορετική ανατομία από αυτή του σκύλου και τείνουν να επηρεάζουν περισσότερο το ένα το άλλο. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, οι γάτες συχνά αναπτύσσουν παγκρεατίτιδα παράλληλα με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή χολαγγειοηπατίτιδα, μια κοινή ασθένεια που περιλαμβάνει φλεγμονή στο ήπαρ. Ονομάζεται τριαδίτιδα λόγω των τριών επιμέρους παραγόντων. Στους σκύλους, υπάρχει συσχετισμός μεταξύ των υπερβολικά λιπαρών τροφών και της παγκρεατίτιδας, ενώ το λίπος δεν θεωρείται ότι αποτελεί αιτία για τις γάτες. 

Διάγνωση της παγκρεατίτιδας στις γάτες

Η παγκρεατίτιδα στις γάτες χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: οξεία (ξαφνική) ή χρόνια (συνεχιζόμενη). Κάθε τύπος μπορεί να είναι ήπιος ή σοβαρός. Ορισμένες γάτες, δυστυχώς, μπορεί επίσης να έχουν περιοδικές εξάρσεις παγκρεατίτιδας. Η οργάνωση World Small Animal Veterinary Association σημειώνει ότι υπάρχει μια δυσαναλογία μεταξύ του αριθμού των γατών που πάσχουν από παγκρεατίτιδα των αιλουροειδών και του αριθμού που διαγιγνώσκονται και λαμβάνουν θεραπεία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι γάτες με ήπια μορφή μπορεί να παρουσιάζουν πολύ λίγα συμπτώματα της νόσου. Όταν τα συμπτώματα δεν δείχνουν να σχετίζονται με κάποια ασθένεια, ο κηδεμόνας του κατοικιδίου μπορεί να μην σκεφτεί να κλείσει ραντεβού στον κτηνίατρο. Η παγκρεατίτιδα των αιλουροειδών δεν είναι επίσης εύκολο να διαγνωστεί οριστικά χωρίς υπερηχογράφημα. Μπορεί ακόμη να είναι δύσκολο να εντοπιστεί και με το υπερηχογράφημα, ενώ ορισμένες φορές απαιτεί εξέταση από ειδικό και ενδεχομένως ακόμη και βιοψία.

Ευτυχώς, οι επιστήμονες της κτηνιατρικής συνεχίζουν να βελτιώνουν τα διαθέσιμα διαγνωστικά εργαλεία. Η εξέταση με ορό για την ανοσολογική αντίδραση της παγκρεατικής λιπάσης για γάτες (fPLI) είναι μια απλή μη επεμβατική εξέταση αίματος που αναζητά δείκτες παγκρεατίτιδας. Η εξέταση με ορό για την ανοσολογική αντίδραση της θρυψίνης για γάτες (fTLI) δεν είναι τόσο αξιόπιστη, όσο η fPLI για τη διάγνωση της παγκρεατίτιδας, αλλά μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της εξωκρινής παγκρεατικής ανεπάρκειας, μιας νόσου που το εγχειρίδιο Merck MSD Veterinary Manua σημειώνει ότι οι γάτες με χρόνια αιλουροειδή παγκρεατίτιδα μπορεί να αναπτύξουν.

Παρά τα βελτιωμένα διαγνωστικά εργαλεία, συχνά η διάγνωση της "παγκρεατίτιδα των αιλουροειδών" παραμένει προκαταρκτική, καθώς ο κτηνίατρός σας δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα (εκτός αν ληφθεί βιοψία παγκρεατικού ιστού, η οποία σπάνια πραγματοποιείται).

Αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας των αιλουροειδών: επείγουσα περίθαλψη

Η οξεία παγκρεατίτιδα των αιλουροειδών ενέχει τον πιο σοβαρό κίνδυνο και σχεδόν πάντα απαιτεί νοσηλεία. Η χρόνια παγκρεατίτιδα, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης της γάτας σας, μπορεί να απαιτεί περιοδικές επισκέψεις στο νοσοκομείο, αλλά συχνά μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι.

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, θα χορηγηθούν στη γάτα σας υγρά ενδοφλεβίως. Αυτά είναι απαραίτητα για τους περισσότερους ασθενείς, ώστε να διατηρείται ο οργανισμός ενυδατωμένος και να διατηρούνται σε ισορροπία ιχνοστοιχεία, όπως το νάτριο και το κάλιο, ειδικά αν η γάτα σας κάνει εμετό. Στη γάτα σας μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος πυώδους (μολυσματικής) παγκρεατίτιδας. Οι νοσοκομειακοί κτηνίατροι θα παράσχουν επίσης στη γάτα σας ανακούφιση από τον πόνο, καθώς και φάρμακα κατά της ναυτίας, αν χρειαστεί. Η μείωση της ναυτίας και η ανακούφιση από τον πόνο μπορεί να την βοηθήσει να ανακτήσει την όρεξή της πολύ πιο γρήγορα. Λόγω του κινδύνου εμφάνισης λιπώδους ηπατικής νόσου εάν σταματήσει η γάτα σας να τρώει το φαγητό της, ενδέχεται να της τοποθετηθεί σωλήνας σίτισης, ώστε ο κτηνίατρός σας να μπορεί να διασφαλίσει ότι τρέφεται σωστά. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της μύτης ή, εάν απαιτείται μεγαλύτερος σωλήνας, κατευθείαν στον οισοφάγο.

Σίτιση της γάτας σας κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης

Ο κτηνίατρός σας θα επιστρέψει την επιστροφή της γάτας σας στο σπίτι, όταν διαπιστώσει είτε ότι τρώει αρκετά από μόνη της, είτε ότι είστε σε θέση να την ταΐζετε με άλλα μέσα, όπως τα σωληνάκια σίτισης που αναφέραμε προηγουμένως. 

Υπάρχουν διάφορα είδη σωλήνων σίτισης. Ο ένας κοινός τύπος προσαρμόζεται σε μαλακό κολάρο που επιτρέπει στη γάτα σας να κινείται και να παίζει κανονικά υπό επίβλεψη. Ο κτηνίατρός σας θα σας ενημερώσει για τις διάφορες επιλογές και θα σας υποδείξει πώς να χορηγείτε τροφή, νερό και φάρμακα μέσω του σωλήνα. Αν και οι σωλήνες μπορεί να φαίνονται τρομακτικοί και επώδυνοι, είναι σχετικά εύκολοι στη χρήση, ήπιοι για τη γάτα σας και εξαιρετικά σημαντικοί για την παροχή κρίσιμων θερμίδων και θρεπτικών συστατικών.

Ο κτηνίατρός σας θα φροντίσει να επιλέξετε την κατάλληλη τροφή για τη γάτα σας. Θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα εύπεπτη, ενώ ίσως χρειαστεί να επιλέξετε μια θεραπευτική τροφή που να βοηθά επίσης σε ασθένειες του εντέρου ή του ήπατος. Φροντίστε να ακολουθείτε πολύ στενά τις οδηγίες σίτισης του κτηνιάτρου σας, καθώς η άριστη διατροφή είναι υψίστης σημασίας για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης.

Αν και οι σοβαρές περιπτώσεις παγκρεατίτιδας των αιλουροειδών απαιτούν παραμονή σε κλινική και εξειδικευμένη περίθαλψη, πολλές μορφές παγκρεατίτιδας των αιλουροειδών είναι ήπιες και μη απειλητικές. Το να μάθετε πώς να εντοπίζετε τα συμπτώματα ενός προβλήματος και να ενεργείτε γρήγορα είναι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσετε τη γάτα σας υγιή. Ακόμα και οι γάτες που εμφανίζουν επιπλέον προβλήματα, όπως εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια ή σακχαρώδη διαβήτη, έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν μια μακρόχρονη και ευτυχισμένη ζωή με την κατάλληλη φροντίδα.